Το σύνδρομο πρόσκρουσης είναι μακράν η πιο κοινή παθολογία στον ώμο.
Κοιτάζοντας την ανατομία, βλέπουμε ότι η στρογγυλή κεφαλή του βραχιονίου σκεπάζεται από μια μυϊκή “κουκούλα”. Αυτή η κουκούλα (rotator hood) ή <πέταλο> (rotator cuff) αποτελείται από τέσσερις μυς, τους <στροφείς> του ώμου: τους υποπλάτιο (subscapularis), υπερακάνθιο (supraspinatus), υπακάνθιο (infraspinatus) και ελλάσονα στρογγύλο (teres minor).
Κάθε φορά που σηκώνουμε τον βραχίονα πάνω από την οριζόντιο, οι μυς αυτοί συμπιέζονται ανάμεσα στην κεφαλή του βραχιονίου και το οστό του ακρωμίου το οποίο βρίσκεται ακριβώς από πάνω τους και αποτελεί την “γωνία” του ώμου. Βέβαια ανάμεσα στο πέταλο των μυών και την γωνία του ακρωμίου υπάρχει ένας ορρογόνος θύλακος (bursa) η οποία περιέχει μικρή ποσότητα λιπαντικής ουσίας και έχει ακριβώς αυτόν τον σκοπό: να απαλύνει την τριβή των μαλακών μυών / τενόντων πάνω στην επιφάνεια του οστού.
Σε περιπτώσεις στις οποίες – συνήθως από υπερβολική χρήση – υπάρξει ερεθισμός του ορρογόνου αυτού θύλακα, εμφανίζεται αυτό που ανομάζουμε υπακρωμιακή φλεγμονή (subacromial bursitis) της οποίας τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολύ έντονα. Συγκεκριμένα υπάρχει αδυναμία ανύψωσης του βραχίονα και συχνά πόνος ακόμα και με μικρές κινήσεις.
Σε περίπτωση έντονων συμπτωμάτων, ο ασθενής κατά πάσα πιθανότητα θα ζητήσει άμεσα ιατρική συμβουλή. Το παράξενο όμως, ειδικά σε αυτές τις υπακρωμιακές φλεγμονές, είναι ότι συχνά τα συμπτώματα είναι από πολύ ήπια έως και ανύπαρκτα. Μπορεί επομένως να υπάρξουν επανειλλημένες φλεγμονές χωρίς ο ασθενής να έχει αντιληφθεί τίποτα. Μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα επαναλαμβανόμενης τριβής στο σημείο αυτό, μπορεί να δημιουργηθεί μια ρήξη στο πέταλο των στροφέων (rotator cuff tear). Η ρήξη αυτή, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, βρίσκεται στον υπερακάνθιο μυ καθώς αυτός βρίσκεται στο κλασσικό σημείο πρόσκρουσης. Αυτό τυχαίνει να είναι και το σημείο στο οποίο ο υπερακάνθιος από μυς γίνεται τένοντας και η αιμάτωσή του μειώνεται αισθητά. Τέτοιες εκφυλιστικές ρήξεις του υπερακανθίου μπορεί να υπάρχουν για χρόνια προτού ο ασθενής αντιληφθεί ότι κάτι δεν πάει καλά με τον ώμο.
Φυσικά ρήξεις του υπερακανθίου αλλά συχνά και του υπακανθίου ή και άλλων μυών του πετάλου μπορεί να συμβούν και από οξύ τραυματισμό – συνήθως από πτώση με το χέρι ανοιχτό προς τα πλάγια ή πάνω.
Όσον αφορά την διάγνωση, η μαγνητική τομογραφία του ώμου είναι εδώ η απεικονιστική εξέταση επιλογής. Σε αυτήν βλέπουμε με μεγάλη ακρίβεια όλη την ανατομία του ώμου και ιδίως την ύπαρξη ρήξεων στο πέταλο στροφέων.
Η θεραπεία της απλής υπακρωμιακής φλεγμονής είναι αγωγή με αντιφλεγμονώδη χάπια από το στόμα ή τοπική έγχυση κορτικοστεροειδών στον υπακρωμιακό χώρο. Επίσης συνιστούμε παράλληλα φυσικοθεραπευτική αγωγή για ενδυνάμωση του πετάλου στροφέων και καλύτερο έλεγχο της κεφαλής στις extreme κινήσεις ετσι ώστε να μειωθεί το φαινόμενο πρόσκρουσης.
Αν υπάρχει ρήξη στο πέταλο στροφέων είναι πιθανόν να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Αυτό εξαρτάται από το μέγεθος της ρήξεως, το ανατομικό της σημείο, αν είναι ολικού ή μερικού πάχους, όπως επίσης και το επίπεδο δραστηριότητας του ασθενούς.
Στην περίπτωση που χρειαστεί χειρουργείο η συρραφή της ρήξεως γίνεται πλέον με αρθροσκοπικές τεχνικές χωρίς μεγάλες τομές στο δέρμα. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων μαζί με την συρραφή της ρήξης γίνεται και μια αποσυμπίεση, δηλ. μια διάνοιξη του χώρου κάτω από το ακρώμιο (subacromial decompression). Αυτό επιτυγχάνεται “τρώγοντας” λίγα χιλιοστά από την κάτω επιφανεία του οστού έτσι ώστε ο υπακρωμιακός χώρος να μεγαλώσει και να μειωθεί το φαινόμενο πρόσκρουσης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε ώμους οι οποίοι είναι ήδη “στενοί” λόγω ανατομικής προδιάθεσης.